Door Prof. dr. Daniel Acke. Prof. Taal- en letterkunde VUB.
In de literatuur en de ideeëngeschiedenis van de twintigste eeuw staat Albert Camus (1913-1960) bekend als de denker van het absurde en van de opstand. Evenals zijn tijdgenoot Jean-Paul Sartre ontwikkelt hij een tragisch humanisme, dat abstractie maakt van elke referentie naar God: vertrekkende van de zinloosheid van het bestaan en van de wereld vindt de mens een nieuwe zingeving in het engagement et de solidariteit met de anderen. In tegenstelling tot Sartre echter, is Camus in zijn korte leven altijd gevoelig gebleven voor het typisch moderne fenomeen dat de hedendaagse politieke filosoof Marcel Gauchet het « religieuze buiten de religie » noemt.
In zijn jeugdwerk Noces (1938), citeerde Camus een bij de mystiek aanleunende antieke neoplatoonse wijsgeer: “Waarom zou het vreemd zijn deze eenwording waarnaar Plotinus verlangde terug te vinden op de aarde? De eenheid uit zich hier [in de zomer in Algerije] in termen van zon en zee”. En nog kort voor zijn dood verklaarde hij in een interview (1959) aan een journalist: “Ik heb gevoel voor het heilige [le sacré] en ik geloof niet in het leven na de dood”. In het werk van Camus duiken dan ook geregeld omschrijvingen op van ervaringen die men zonder twijfel als uitdrukkingen van atheïstische religiositeit of atheïstische mystiek zou kunnen bestempelen. Meer algemeen ontwikkelt Camus een denken over het heilige waarin de sociale dimensie een essentiële rol speelt. De groeiende belangstelling van de laatste decennia voor een atheïstische spiritualiteit (zie o.a. Leo Apostel, Atheïstische spiritualiteit en André Comte-Sponville, L’Esprit de l’athéisme. Introduction à une spiritualité sans Dieu) en voor moderne vormen van het heilige buiten de sfeer van de traditionele religies (zie o.a. Régis Debray, Jeunesse du sacré), verleent daarom aan het werk van Camus een nieuwe actualiteit.
Het is de bedoeling van deze voordracht de figuur, het literaire werk en het denken van Albert Camus vanuit deze optiek te benaderen.
Deze activiteit kwam tot stand i.s.m. Plusgroep lezingen en Vorming+