19 feb 2025 19:30

Anton Jäger over Marx als politicoloog: de achttiende Brumaire | M4M

Van marxisten wordt vaak gezegd dat ze met een ‘materialistische’ bril naar de samenleving kijken, dus met name ook naar het politiek bedrijf. Maar bestaat er wel zoiets als een marxistische politieke wetenschap? En hoe kunnen marxistische concepten en inzichten toegepast worden op alledaagse politieke analyse, op een wijze die ze gunstig onderscheidt van klassieke benaderingen?

Deze lezing biedt antwoorden op voorgaande vragen. Dat doet ze aan de hand van een van Marx’ meest interessante werken: ‘De achttiende Brumaire van Louis Bonaparte.’

Ondanks de faam van Marx’ Kapitaal laat het werk met moeite de uitbouw van een echte politieke wetenschap toe, mede door de hoge abstractiegraad waarop het argument zich afspeelt. Een ander, bijna journalistiek werk biedt ons wel aanknooppunten: Marx’ in 1852 gepubliceerde pamflet ‘De achttiende Brumaire van Louis Bonaparte’, waarin hij voor Duitse kameraden enkele woelige jaren in de Franse politieke geschiedenis beschrijft en verklaart. In tegenstelling tot Kapitaal kenmerkt het werk zich door een verfijnde en uiterst concrete klassensociologie, een diepgaande theorie van politieke instituties, en een subtiele visie op hoe economische macht zich in politieke strijd vertaalt.

De conclusie is duidelijk: het klassenperspectief is onontbeerlijk in het begrijpen van politiek in een kapitalistische samenleving, zonder politiek ooit volledig tot economie te reduceren. Geen wonder dat het raamwerk van de Brumaire vandaag nog bruikbaar blijft.



Over ‘Marx 4 Millennials’

Het marxisme is in de eerste plaats een analysemethode, een manier om de wereld politiek, sociaal en economisch te begrijpen. Een analysemethode die op een open en ondogmatische manier moet worden toegepast (wat in het verleden helaas niet altijd is gebeurd), en uiteraard ook met vele andere inzichten kan worden aangevuld.

Met deze cyclus richten we ons met Masereelfonds Gent naar geëngageerde mensen die de wereld beter willen begrijpen. Een confrontatie met teksten van Marx, zijn begrippenkader en zijn focus op maatschappelijke krachten en contradicties is van belang voor de brede progressieve linkerzijde.

Dit najaar bijt Esteban Van Volcem de spits af met een uiteenzetting van wat Marx kan betekenen voor onze visie op economie. ‘Marx als econoom’ zal de eerste etappe zijn in de reeks.
(Facebook | Website)

Vervolgens komt Michael Mietz ons uit de doeken doen waarom een planeconomie terug een redelijke optie is geworden en wat zoiets kan inhouden.
(Facebook | Website)

In februari hebben we Anton Jäger te gast. Met hem zullen we Marx leren kennen als een politicoloog wiens analyses in ‘De achttiende Brumaire van Louis Bonaparte’ tonen wat een klassenanalyse te bieden heeft boven andere benaderingen.
(Facebook | Website)

Komende lezingen (meer info volgt):

Met veel liefde en dank voor het KMF, dat deze reeks mee mogelijk maakt.