“Koude Oorlogsbuit” een genuanceerd boek over Stalin én Hannah Arendt.
Terwijl Rusland Oekraïne belegert en de Holodomor ( de plaag van de honger) als een door Stalin gewilde genocide wordt gebrandmerkt.
Dit boek? Een gewaagde gok? Wel, lees het en oordeel dan.
Denk niet dat Charles Ducal Stalin vergeeft of dat zelfs maar probeert te doen. Het blijft een dictator die onbeschrijfelijk leed veroorzaakte.
Het beeld fat de schrijver/dichter echter uit de archieven opdiepte is dat Stalin de massale hongersnood in 1932 niet wist te voorkomen en zelfs probeerde tegen te gaan. Zijn boek gaat niet enkel over de alleenheerser als persoon maar stelt vast dat Stalin niet alléén heerste en dat hij zijn apparaat veel minder onder controle had dan tot dusver alom werd voorgesteld.
Recent geopende archieven bewijzen dat de rot breder en dieper in het Sovjetsysteem zat. Toch zijn er mensen die dat maar moeilijk willen geloven.
Ducal “twijfelt, onderzoekt en nuanceert” en noemt het heersende beeld over de Stalintijd een “ideologische constructie”. Die blijkt soms gebaseerd op dubieus onderzoek waaruit mythevorming ontstond. Hij vraagt zich af of het houvast dat de bejubelde Hannah Arendt op dit punt construeerde niet moet worden bijgesteld.
De verschrikkelijke hongersnood, 92 jaar geleden in Oekraïne, de Holodomor, wordt door Putins inval in Oekraïne nu breed aangegrepen om via resoluties te spreken van een genocide. Een kwalificatie die die dus ernstiger is dan dat wij op ons geweten hebben in Congo.
In die eenstemmige sfeer is het vandaag risicovol om je twijfels te openbaren. terwijl dat toch de grondhouding van ernstig wetenschappelijk onderzoek moet zijn.
Wie concludeert dat Stalin zijn eigen ondergeschikte niet in de hand had, kan voorspellen te worden weggezet als revisionist, ook al herhaalt en herhaalt Ducal dat hij geen excuus zoekt maar een verklaring. Er is een duidelijk onderscheid tussen Stalin te proberen te begrijpen en begrip hebben voor wat hij op zijn kerfstok heeft.
Voor de een zijn feiten die Ducal nu opdiept uit nu geopende archieven slechts “feiten” tussen aanhalingstekens. Voor jou is dat wellicht de beste prikkel tot het lezen van dit boek over totallarisme, Stalin, archieven en Hannah Arendt.
Review: ‘Koude oorlogsbuit’ van Charles Ducal | Humo: The Wild Site